Happening po polsku

Happening po polsku
Loading the player ...
Full title: Lekcja anatomii, czyli happening w sztuce Kantora
Release Date: 1969-02-11
Date of Production: 1969
Duration: 0:02:09
Subject Categories: społeczeństwo, kultura i sztuka
overview
About the film

Zebrani w galerii plastycy, krytycy, młodzież. Edward Krasiński. Umocowywanie łańcucha. Uczestnicy. Tadeusz Kantor trzyma w ręku reprodukcję „Lekcji anatomii” Rembrandta. Publiczność. Mężczyzna kładzie się na stole i odgrywa „umarłego” z obrazu. Publiczność. Kantor tnie ubranie „umarłego”. Wyciąganie przedmiotów z kieszeni. Publiczność. Mężczyzna schodzi ze stołu. Obrazy Kantora. Tadeusz Kantor.

Written by: Jerzy Kasprzycki
Director of Photography: Zbigniew Karpowicz
Sound Effects: Ryszard Sulewski
Subject Number: 11
Person: Tadeusz Kantor (malarz, grafik, reżyser, scenograf), Magdalena Więcek (rzeźbiarka), Edward Krasiński (malarz, rzeźbiarz), Henryk Stażewski (malarz)
Object: Galeria Foksal
Time: 1969
Place: Warszawa
Rights: WFDiF
Sound: mono
Frame Size: 4:3
Colour system: czarno-biały
Sequence description
00:00:00:12Napis: „HAPPENING PO POLSKU”. Ludzie zebrani w sali wystawowej.
00:00:07:04Edward Krasiński.
00:00:08:12Puszka farby emulsyjnej.
00:00:11:02Umocowywanie łańcucha. Edward Krasiński.
00:00:15:22Kobieta wśród publiczności. Tadeusz Kantor: „Ja będę usiłował układać i państwo będą usiłowali układać. I chciałbym, żeby się wywiązała ideologiczna dyskusja”.
00:00:20:18Tadeusz Kantor prezentuje reprodukcję „Lekcji Anatomii” Rembrandta.
00:00:24:21Publiczność przyglądająca się happeningowi. W ostatnim rzędzie, drugi od lewej – Wiesław Borowski.
00:00:27:13Mężczyzna kładzie się na stole. Kantor na pierwszym planie trzyma reprodukcję „Lekcji anatomii”. Tadeusz Kantor: „Jeszcze ktoś ma jakieś uwagi kompozycyjne? Ja bym chciał jeszcze określić pewne charaktery. Pan jest lizus, tak? Szalenie... może tępy nawet, bym powiedział”.
00:00:37:14Henryk Stażewski i Magdalena Więcek.
00:00:49:06Mężczyzna w ciemnych okularach wśród publiczności. Tadeusz Kantor: „Same tępe twarze”.
00:00:57:03Kantor tnie nożyczkami ubranie mężczyzny odgrywającego rolę umarłego. Tadeusz Kantor: „Pierwsza część jest anatomia ubrania. Druga część będzie obraz. A trzecia – resztki. Zobaczycie państwo na obrazie zawartość jego kieszeni”.
00:01:08:06Publiczność. Tadeusz Kantor: „Zobaczycie prawdziwą, niezafałszowaną stronę indywidualności. Zapomniane resztki, odpadki pomięte, ulegające powolnemu rozkładowi”.
00:01:15:01Zgromadzone przedmioty wyjęte z kieszeni.
00:01:19:18Mężczyzna wśród publiczności. Tadeusz Kantor: „Właściwie pierwsza część to już skończona”.
00:01:21:14Mężczyzna leżący na stole wstaje. Tadeusz Kantor: „Poprosimy trupa, ażeby opuścił swoje...”.
00:01:26:14Podarte ubrania leżące na stole. Tadeusz Kantor: „Te przedmioty już same w sobie miały bardzo wiele kolorów. Nie ma sensu, żeby do tych przedmiotów dodawać jeszcze swój własny kolor. Po co?”.
00:01:37:03Henryk Stażewski i Magdalena Więcek.
00:01:37:04Publiczność. Obrazy Tadeusza Kantora. Tadeusz Kantor: „Zrobiłem podobną próbę w Galerii Krzysztofory. Wielu moich kolegów marzyło o tym, znaczy niewielu, kilku było takich, którzy mówili: »Tak bym chciał, żeby mój obraz został wyrzucony z galerii«, ale im się nie udało”.
00:01:56:03Tadeusz Kantor.
00:02:00:09Plansza końcowa: „Produkcja WYTWÓRNIA FILMÓW DOKUMENTALNYCH WARSZAWA 1969”.
hide tab
reader text

Co nam się nie podoba w tradycyjnych galeriach sztuki? Właśnie tradycja, nawyk, rutyna – pod takim hasłem występują polscy zwolennicy happeningu. Ich mistrz Tadeusz Kantor demonstruje w Warszawie swoje poglądy. Temat dzisiejszego pokazu – nowe spojrzenie na Rembrandtowską „Lekcję anatomii”. Uczestnicy happeningu muszą być przygotowani nawet na publiczną analizę swego intelektu. Trzeba wierzyć Kantorowi na słowo, że z takich zabaw wyłania się wizja prawdziwej sztuki.

hide tab
comment
komentarz eksperta

Tadeusz Kantor, „Lekcja anatomii wedle Rembrandta”, 1969.
Happening zrealizowano po raz pierwszy w Norymberdze w 1968 roku; rok później, 24 stycznia 1969 roku, powtórzono go w Galerii Foksal. Tutaj, podobnie jak w „Tratwie Meduzy” w „Panoramicznym Happeningu Morskim”, Kantor wziął na warsztat jako „przedmiot gotowy” słynny historyczny obraz – „Lekcję anatomii doktora Tulpa” Rembrandta. Uczestnikami happeningu, którzy wcielili się w medyków, byli hipisi, wnoszący do rekonstrukcji współczesny kostium w postaci właściwego sobie wyglądu, długich włosów, okularów lenonek.
Wiwisekcji poddano ubranie. Kieszenie opróżniono, a znalezione w nich przedmioty – chustki, zdjęcia, długopisy, szczotki do zębów, kapsle (należące do „rzeczywistości najniższej rangi”) – wystawiono na widok publiczny, tworząc z nich kolaż. Kantor nawiązywał do idei ludzkiego ambalażu:
„Oto jest interesująca treść i zawartość / tych intymnych schowków / i ukrytych melin / oto prawdziwa / nie sfałszowania strona / indywidualności / zapomniane resztki, / wstydliwe odpadki, / zmięte i pogniecione / kieszenie! / śmieszne organy / ludzkiego / instynktu / przechowywania / i pamięci!”.
(Fragment partytury opublikowanej w postaci ulotki Galerii Foksal w kwietniu 1969 roku).
Łukasz Mojsak

Opis na podstawie: Tadeusz Kantor, „Lekcja anatomii wedle Rembrandta”, 1969, nota z Archiwum Eustachego Kossakowskiego, www. artmuseum.pl

hide tab