Fantomobil

Ryszard Antoniszczak – podobnie jak jego starszy brat Julian Józef – jest absolwentem Wydziału Malarstwa i Grafiki krakowskiej ASP (1971). Po studiach związał się ze Studiem Filmów Animowanych w Krakowie, którego współzałożycielem i jednym z liderów był jego brat. Kino Juliana to przede wszystkim non camera. Zupełnie inny rodzaj animacji uprawia Ryszard. To kino warsztatowej perfekcji, nie ma w nim miejsca na drgający czy brudny obraz, jak często się zdarza w animacjach starszego brata. W jego filmach widać wyraźną fascynację dorobkiem światowej animacji rysunkowej: od tradycyjnej kreski i plamy disneyowskiej po poetykę popartowską. Ryszard Antoniszczak zadebiutował w 1974 r. niezwykle efektownym filmem muzycznym „Żegnaj paro!”. Ta odjazdowa – w przenośnym i dosłownym tego słowa znaczeniu – psychodeliczna opowiastka o dziadku kolejofilu nawiązywała poetyką, plastyką oraz muzyką do „Żółtej łodzi podwodnej” George’a Dunninga. „Fantomobil” (1976) to drugi autorski film dla dorosłych w dorobku Antoniszczaka (pomiędzy nim a debiutanckim „Żegnaj paro!” zrealizował jeszcze w 1975 r. „Miki Mola”, którym rozpoczął drugi nurt swej twórczości skierowany do najmłodszych widzów). Ta utrzymana w onirycznym, pełnym suspensu klimacie opowiastka o tym, czy warto mieć, czy warto być, sięga w swej poetyce zarówno do mrocznego ekspresjonizmu, jak i do mieniącej się tęczą barw psychodelii. Obrazowi towarzyszy niezwykle interesująca muzyka, a właściwie dwa jej rodzaje, nawiązujące charakterem do jasnych i ciemnych stron naszej osobowości. Autorami muzyki są Marek Wilczyński i Jacek Ukleja, członkowie zespołu Zdrój Jana, udanie łączącego w swych piosenkach poetykę kabaretową z psychodelicznym rockiem. Członkiem zespołu był również sam Ryszard Antoniszczak (instrumenty perkusyjne, teksty, oprawa plastyczna).

Jerzy Armata