Jazz in Poland

„W r. 1964 Wytwórnia Filmów Dokumentalnych w Warszawie wyprodukowała wraz z Pagartem i Südwestfunk Baden-Baden (koprodukcja) AUDYCJĘ »Jazz in Polen« – 45-cio minutowy koncert sześciu czołowych zespołów polskich ZAREJESTROWANY Z KONIECZNOŚCI NA TAŚMIE FILMOWEJ (zamiast nadania go na żywo z Baden-Baden, wzgl. zarejestrowania go tam na taśmie wideomagnetycznej »Ampex«), koncert a więc nie »film jazzowy«, stanowiący 38 odcinek stałego cyklu prowadzonego przez J.E. Berendta pt. »Jazz gehört und gesehen«. Jak w 37-miu poprzednich, tak i w tym odcinku, Berendt był inicjatorem i głównym autorem koncepcji koncertu, dostosowanej do wypracowanego przez niego stylu tych audycji. Tak więc Berendt wybrał zespoły i wytypował utwory muzyczne (na »Jazz Jamborre« 63), napisał scenariusz układu, zadysponował i wybrał projekty dekoracji z przedstawionych przez naszego grafika Roysława Szaybo […]. Berendt zaprezentował też osobiście i skomentował cały występ pomiędzy poszczególnymi utworami a także przeprowadził wywiady przed kamerą z kilkoma muzykami. Całość została zrealizowana w studiu w Warszawie systemem zdjęć 100%, tzn. z RÓWNOCZESNYM ZAREJESTROWANIEM OBRAZU I DŹWIĘKU […], ponieważ Berendtowi chodziło – i słusznie – o autentyczne i spontaniczne improwizacje, a nie o podkładanie pod wcześniej nagrany »play-back« efektownych obrazów, na których muzycy udają, że grają. System ten daje dużo wartościowsze rezultaty muzyczne, umożliwia obserwowanie prawdziwych emocji grających, ale stwarza pewne ograniczenia dla pracy kamer. Strona obrazowa musi być dość statyczna, ale gdyby nawet nie było to koniecznością, to dążylibyśmy do tego świadomie, aby być w zgodzie z koncepcją Berendta, który na podstawie długoletniej praktyki uważa – i słusznie – że zbyt dynamiczne obrazy, szybkie cięcia montażowe i nadmierna widowiskowość przeszkadzają w prawidłowym odbiorze muzyki. Tak więc zasadą tu przyjętą był tzw. »Long take« – możliwie długie, spokojne ujęcia pokazujące funkcjonalnie kolejne solówki zgodnie z budową utworu […]. Realizowaliśmy ten koncert dla ludzi, którzy traktują jazz poważnie, i to zarówno dla tych, którzy są przyzwyczajeni do pewnej konwencji cyklu Berendta, jak i dla tych telewidzów w zachodniej Europie, którzy polskiego jazzu nie znają i których moglibyśmy zdobyć tylko skromnością i powściągliwością, a nie jakimś efekciarskim »show’em«, bardzo łatwym do zrobienia przy pomocy »filmowej wyobraźni« i paru kilogramów srebrnej farby, ale równie »łatwym« w odbiorze. My wolelibyśmy, żeby muzycy po prostu tylko »stali i grali« i nic więcej, a że realizowaliśmy audycję telewizyjną a nie film, więc inscenizacja tego »stania i grania« była telewizyjna i montaż musiał być telewizyjny a nie filmowy. »Jazz in Polen« został nadany we wrześniu 1964 r. przez SWF Baden-Baden w programie Eurowizji i spotkał się z dużym zainteresowaniem i życzliwym przyjęciem widzów cyklu Berendta w zachodniej Europie. Jest to stwierdzenie nie nasze a strony niemieckiej, która w specjalnym liście wyraziła nam uznanie za poziom artystyczny – to w końcu rzecz gustu, ale za dorównanie – a to wymierne – technicznym normom obrazu i dźwięku, które w Niemczech są tradycyjnie wysokie”.

Janusz Majewski, „W sprawie jazzu” (list do miesięcznika »Jazz«, 1965), cyt.za: Zofia Turowska, „Janusz Majewski. Film – kobieta jego życia”, Wydawnictwo Marginesy, Warszawa 2017, s. 135-137.