opis filmu
Pole Grunwaldu zapełniające się tłumem, widoczny pomnik i niewielki amfiteatr. Piesi i samochody. Parkingi polowe. Autobusy wycieczkowe. Obelisk z napisem „Pola Grunwaldzkie”. Milicjant drogówki kierujący ruchem. Jadące autobusy i samochody. Dziewczęta w strojach ludowych. Młodzież z transparentami ZSP. Turyści przyjeżdżający na uroczystość. Delegacje z proporcami, flagi. Tłumy zebrane pod Pomnikiem Zwycięstwa Grunwaldzkiego. Fotoreporterzy. Władysław Gomułka, Józef Cyrankiewicz i Aleksander Zawadzki witani kwiatami przez harcerki. Klaszcząca młodzież. Gomułka, Cyrankiewicz, Zawadzki i Marian Spychalski przyjmują prezentację oddziałów wojsk. Żołnierze w postawie prezentuj broń. Podhalańczycy. Zawadzki odsłania Grunwaldzki Pomnik. Sztandary. Przemówienie Zawadzkiego. Słuchacze. Harcerze. Przemawiają delegaci z zagranicy. Wystąpienie Gomułki. Oklaski zebranych. Młodzież składa ślubowanie. Artyleryjski salut honorowy. Przelot samolotów wojskowych. Gomułka obserwujący myśliwce na niebie. Samoloty w kluczach. Oklaski zebranych.
| 00:00:01:04 | Czołówka: POLSKA KRONIKA FILMOWA 30/60 Wydanie B |
| 00:00:16:23 | Napis: „Grunwald 1410 ‒ 1960”. W tle pola Grunwaldu widziane z lotu ptaka. |
| 00:00:27:19 | Tłumy gromadzące się na polach Grunwaldu. |
| 00:01:03:08 | Autokary i samochody osobowe stojące na parkingu. |
| 00:01:17:03 | Jadące autobusy san, samochody wołga i warszawa. |
| 00:01:37:19 | Członkowie organizacji młodzieżowych idący na uroczystość. Przedstawiciele Polonii. |
| 00:02:06:04 | Ludzie zgromadzeni podczas uroczystości. |
| 00:02:23:07 | Przedstawiciel polskiego rządu oraz zagraniczni goście witani przez młodzież. |
| 00:02:39:14 | Władysław Gomułka na czele delegacji rządowej. Przechodzi przed kompanią honorową. |
| 00:02:48:02 | Aleksander Zawadzki odsłania Pomnik Grunwaldu. Pochylone sztandary Wojska Polskiego. |
| 00:03:14:20 | Przemawia Aleksander Zawadzki: „Niech będzie ten pomnik przestrogą...”. |
| 00:04:02:02 | Przemawia wiceprzewodniczący Rady Najwyższej ZSRR Mikołaj Organow. |
| 00:04:09:19 | Przemawia Julius Diuris, przedstawiciel rządu Czechosłowacji. |
| 00:04:24:05 | Przemawia Władysław Gomułka: „Odsłaniając dziś na tym polu pomnik zwycięstwa pod Grunwaldem, złożyliśmy hołd patriotyzmowi i bohaterstwu naszych przodków...”. |
| 00:05:29:09 | Ślubowanie młodzieży: „Ślubujemy ci, Polsko...”. |
| 00:06:04:02 | Salwy armatnie. |
| 00:06:09:01 | Pokazy lotnicze. Bombowce i myśliwce Mig-19. 64 myśliwce lecące w jednym kluczu pozostawiają za sobą dwubarwne wstęgi dymu. |
| 00:08:51:15 | Plansza końcowa: Produkcja: WYTWÓRNIA FILMÓW DOKUMENTALNYCH |
tekst lektorski
Poranek, 17 lipca 1960 roku. Gęstnieje tłum na rozległych błoniach i na wzgórzu pod pomnikiem. Grunwald ‒ uroczystość bliska sercu każdego Polaka, 550. rocznica wielkiego i symbolicznego w naszej historii zwycięstwa. Wycieczki zbiorowe, turyści, uczestnicy zlotu młodzieży, miejscowa ludność. Idą pieszo, jadą samochodami, motocyklami, rowerami. Tego dnia Grunwald jest rzeczywiście stolicą i sercem Polski. Samych tylko autobusów przyjechało tutaj ponad dwa tysiące. Impreza masowa i ogromna, jak ogromne i ważne jest dla nas wszystkich jej znaczenie. Z całego kraju przybywają delegacje organizacji społecznych i młodzieżowych. Najmilsi goście ‒ rodacy z Polonii zagranicznej. Uroczystości grunwaldzkie, symbol jedności narodowej, nasza odpowiedź rewizjonistom i odwetowcom. Polska i cała Słowiańszczyzna, cały obóz socjalistyczny ostrzega stąd współczesnych Krzyżaków, by nie ważyli się na nowy Drang nach Osten. Przypomina im, że prócz Grunwaldu i roku 1410 był także Berlin i rok 1945. Na grunwaldzkie wzgórza przybywają kierownicy rządu i partii, działacze polityczni, goście z zagranicy. Serdecznie wita ich niemal dwustutysięczny już teraz tłum. Przechodzą przez frontem oddziałów Wojska Polskiego. Pomnik Grunwaldzki odsłonięty. Chylą się przed nim historyczne i współczesne sztandary. Uroczystość 550-lecia otwiera Aleksander Zawadzki. W imieniu delegacji radzieckiej przemawia wiceprzewodniczący Rady Najwyższej Mikołaj Organow. Przedstawiciel bratniej Czechosłowacji, minister Julius Diuris. O aktualnym znaczeniu grunwaldzkiej rocznicy mówi do młodzieży Władysław Gomułka. Kulminacyjny moment uroczystości: ślubowanie młodzieży. Słowa przysięgi powtarzają harcerze, członkowie Związków Młodzieży Socjalistycznej, Młodzieży Wiejskiej, Studentów Polskich. Jest ich tutaj 30 tysięcy, a reprezentują wielusettysięczną rzeszą pokolenie, które zadecyduje o przyszłości naszego kraju. Z 24 dział salut honorowy. A potem pokaz lotniczy, przygotowywany już od wielu dni. Wyższy pilotaż zespołowy, cztery myśliwce wykonują go z najwyższą precyzją i dokładnością. Akrobacja dziewięciu maszyn z szybkością poddźwiękową. Nadlatują bombowce odrzutowe. Przegląd różnych typów samolotów naszego lotnictwa. Bombowce tworzą teraz romb, lecąc w minimalnych odstępach. Jeden z naszych operatorów filmuje pokazy lotnicze z góry. Z podziwem obserwują zebrani to wspaniałe widowisko. Lotnictwo zajęło w naszych sercach miejsce zarezerwowane dawniej tylko dla kawalerii. I wreszcie najbardziej efektowna część pokazów ‒ 64 myśliwce tworzą słynną już „polską taflę”. Lecą w smugach biało-czerwonego dymu. Lecą nad Grunwaldem, jakoby unosząc wzwyż to wszystko, co działo się tam na dole ‒ słowa przemówień i oklaski, huk salw honorowych i melodię pieśni, nasze myśli i uczucia.
komentarz
Kluczowym dla ekipy Gomułki zadaniem w polityce międzynarodowej było usankcjonowanie obecności Polski na Ziemiach Zachodnich, które ciągle wśród państw Europy postrzegane były przez pryzmat rozwiązania tymczasowego. Zorganizowane z rozmachem obchody 550. rocznicy Grunwaldu służyły przede wszystkim masowej propagandzie, mającej odstraszyć ewentualnych „rewizjonistów i odwetowców”, których władza będzie szukać przez całą rozpoczynającą się dekadę, aż do podpisania w 1970 roku układu o podstawach normalizacji wzajemnych stosunków między Polską a Republiką Federalną Niemiec. Tymczasem, dla uwiarygodnienia gigantycznej manifestacji, komentarz zwraca uwagę na poparcie „całej Słowiańszczyzny” dla polityki Gomułki, a organizatorzy zgromadzenia pod Grunwaldem zręcznie wplatają w scenariusz uroczystości efektowne ślubowanie młodzieży, która ludowej ojczyźnie swój „zapał i młodość w służbę oddaje”. Całości dopełniały oryginalne w skali światowej, będące już specjalnością Kroniki, zdjęcia lotnicze, prezentujące klucze bombowców fotografowane z powietrza. Warto dodać, że organizowane 50 lat później obchody kolejnej grunwaldzkiej rocznicy również zgromadziły tłumy: tym razem jednak uczestników nie trzeba już było dowozić autobusami z zakładów pracy. (MKC)
