Drugi odczyt Unii Paneuropejskiej

Jednym z najbardziej niezwykłych polityków i ideologów europejskich okresu międzywojennego był hrabia Richard Coudenhove-Kalergi – twórca idei Paneuropy. Coudenhove-Kalergi, w którego żyłach płynęła krew chyba wszystkich narodów europejskich, w tym polska (jego prababką była Maria Kalergis), swe oryginalne koncepcje zjednoczenia Europy sformułował u progu lat 20. XX wieku. Jego idea mówiła o potrzebie zjednoczenia wszystkich krajów Europy „od Portugalii po Polskę” (z wyłączeniem imperialnych Anglii i Rosji). Powstały w ten sposób twór państwowy – Stany Zjednoczone Europy – miał być wolny od nacjonalizmów i imperializmów, a jednocześnie miał posiadać siłę gospodarczą, pozwalającą się przeciwstawić ekspansji amerykańskiej. Stany Zjednoczone Europy miały mieć własny parlament oraz sądownictwo. Idee te nie były całkowicie nowe, ale ruch paneuropejski Coudenhove-Kalergiego był de facto pierwszym ruchem zjednoczeniowym, który przybrał formę instytucjonalną – była nim utworzona w 1924 r. przez Coudenhove-Kalergiego Unia Paneuropejska. Przez długie lata nieco zapomniany, obecnie Coudenhove-Kalergi uważany jest za jednego z prekursorów i inspiratorów Unii Europejskiej.
Hrabia Richard Coudenhove-Kalergi przybył do Warszawy wprost z Berlina 6 marca 1930 r., wraz z żoną, wybitną aktorką Idą Roland. Następnego dnia Coudenhove-Kalergi był gościem na zebraniu polskiego oddziału Unii kierowanego przez Aleksandra Lednickiego i Hipolita Gliwica, a 8 marca wygłosił na Uniwersytecie Warszawskim odczyt pt. „Paneuropa”. Tego właśnie dnia jeden z operatorów Wytwórni Doświadczalnej sfilmował hrabiego i jego żonę podczas wydanego przez Aleksandra Lednickiego i innych paneuropejczyków uroczystego rautu na cześć twórcy Unii Paneuropejskiej. Wśród gości znajdowali się m.in. ambasador Francji Jules Laroche, ambasador Szwecji d’Anckarsvärd oraz charge d’affaires Austrii Karl Freudenthal. Kamera sporo uwagi poświęciła również Idzie Roland, której wizyta była równie wielkim wydarzeniem co wizyta jej męża.