Afera hrabiego Potockiego

Afera hrabiego Potockiego
Loading the player ...
Full title: Afera hrabiego Potockiego. Wystawa uratowanych przed wywiezieniem z Polski dzieł sztuk
Release Date: 1946-10-23
overview
About the film

Rozkaz wyjazdu. Ciężarówka ze skrzyniami. Dzieła sztuki zarekwirowane A. Potockiemu. Wystawa w gmachu ministerstwa bezpieczeństwa publicznego uratowanych przed wywiezieniem z Polski dzieł sztuk. Ekspozycja dzieł w Muzeum Narodowym w Warszawie. Na wystawie prezydent Bierut i członkowie rządu (oprowadza dr Lorentz).

Director of Photography: Antoni Wawrzyniak
Subject Number: 1
Person: Wincenty Rzymowski (minister spraw zagranicznych), Edward Osóbka-Morawski (premier Rządu Tymczasowego Rzeczypospolitej Polskiej), Stanisław Lorentz (muzeolog i historyk sztuki, poseł na Sejm PRL IV kadencji z ramienia Stronnictwa Demokratycznego), Michał Rola-Żymierski (marszałek Polski, naczelny dowódca Wojska Polskiego i minister obrony narodowej (1945-1949)), Stanisław Szwalbe (działacz państwowy, polityk PPS i PZPR, spółdzielca), Bolesław Bierut (przewodniczący Krajowej Rady Narodowej od 1944 r., pierwszy prezydent Polski Ludowej)
Object: gmach ministerstwa bezpieczeństwa
Event: wystawa uratowanych przed wywiezieniem z Polski dzieł sztuk
Time: 1946-10
Place: Warszawa
Foreign Exchange: Metro-News (M. Ns.) (Stany Zjednoczone), Actualités Françaises, Nowosti Dnia (Now. D.)
Rights: WFDIF
Sound: mono
Frame Size: 4:3
Sequence description
00:00:01:06Czołówka: "POLSKA KRONIKA FILMOWA 36/46".
00:00:18:21Napis: "AFERA HR. POTOCKIEGO".
00:00:22:03Rozkaz wyjazdu. Widoczne nazwisko: "DEWISSANT Michel".
00:00:32:14Rozkaz wyjazdu. Widoczne nazwisko: "DEWISSANT Janette".
00:00:41:00Samochód ciężarowy. Jeńcy niemieccy pod dozorem żołnierza polskiego wyładowują duże skrzynie.
00:00:52:20"Bezcenne kryształy, serwisy miśnieńskie i wiedeńskie, porcelana japońska z XVI wieku i białe kruki bibliofilskie".
00:01:01:00Stara porcelana wyładowana ze skrzyń, ustawiona na pokrywach.
00:01:02:16Starodruki.
00:01:07:09Porcelana.
00:01:09:15Srebrna i złota zastawa stołowa.
00:01:15:18Kosztowne ornaty kościelne.
00:01:21:03Ornaty haftowane perłami i brylantami.
00:01:23:15Obrazy.
00:01:29:09Portret Szujskiego.
00:01:32:04Wniebowstąpienie.
00:01:35:02Dymitr z Goraja i królowa Jadwiga.
00:01:37:12Św. Leonard.
00:01:41:19Stańczyk.
00:01:45:12Apostołowie.
00:01:48:14Pozostałe obrazy. Obrazy batalistyczne.
00:02:02:07Konie Kossaka.
00:02:08:09Muzeum, dr Lorentz pokazuje porozstawiane pod ścianami obrazy Bolesławowi Bierutowi.
00:02:10:21Bolesław Bierut patrzy na obrazy.
00:02:12:21Obrazy.
00:02:16:18Bolesław Bierut oraz członkowie rządu oglądają eksponaty.
00:02:19:15Sztandar z orłem.
00:02:23:06Portret ks. J. Poniatowskiego.
00:02:27:02Edward Osóbka-Morawski, Wincenty Rzymowski, Stanisław Lorentz i inni.
00:02:29:20Portret Jana III Sobieskiego.
00:02:35:10Michał Rola-Żymierski wskazuje palcem na płótna Fałata.
00:02:40:04Krajobrazy Fałata.
hide tab
reader text

Cała Polska pozostaje pod wrażeniem afery, której smutnym bohaterem jest Andrzej hrabia Potocki. Oto fałszywe dokumenty, przy pomocy których hrabia i jego małżonka usiłowali oszukać swoją ojczyznę. Przedmiotem afery były bezcenne dzieła sztuki. Wbrew ustawom obowiązującym od dziesiątków lat hrabia zamierzał pozbawić tych arcydzieł nasz kraj i przemycić je zagranicę. Władze bezpieczeństwa udaremniły przestępstwo, rekwirując ponad 40 skrzyń, z czego 19 skrzyń wyciągnięto nawet z lasu. Fałszywych Francuzów aresztowano, a zbiory przekazano historykom sztuki dla skatalogowania. Oto bezcenne kryształy, serwisy miśnieńskie i wiedeńskie, porcelana japońska z XVI wieku i białe kruki bibliofilskie. Ornaty kościelne haftowane perłami i brylantami, przeznaczone dla kaplicy wawelskiej. Historyczne płótna Jana Matejki, wśród nich słynny portret Szujskiego. "Wniebowstąpienie", "Dymitr z Goraja i królowa Jadwiga", "Święty Leonard". Pierwszy szkic do postaci "Stańczyka". Wszystko to miało opuścić Polskę na zawsze. Dzieła włoskiego XVI-wiecza, obrazy szkoły weneckiej, włoskiej, flamandzkiej. Nasz kraj ogołocony z zabytków kultury przez Niemców miał wszystko to stracić. Tym razem na skutek haniebnej zdrady polskiego arystokraty. Obrazy Kossaka. Tę jedyną w swoim rodzaju wystawę zwiedzili najwyżsi dostojnicy Rzeczypospolitej. Eksponaty, które stać się mogły łupem zagranicznych handlarzy sztuki, umieszczono chwilowo w gmachu ministerstwa bezpieczeństwa. Niebawem przekazane zostaną Muzeum Narodowemu. Portret księcia Józefa. Gości oprowadzał dyrektor Muzeum Narodowego doktór [!] Lorenz. Portret Jana Sobieskiego. Płótna Fałata. Zagraniczni handlarze będą musieli zrezygnować z dobrego interesu. Pan Potocki nie zarobi iluś tam set tysięcy dolarów. Bezcenne skarby naszej kultury uratowane zostały dla narodu polskiego dzięki czujności oficerów i żołnierzy służby bezpieczeństwa.

hide tab