Ostrożność

Profesor Bączyński to jedna z postaci Teatrzyku Zielona Gęś stworzonego przez Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. Artysta, angelolog, profesor Bączyński stał się bohaterem filmu, który powstał w oparciu o jedną z miniatur Gałczyńskiego pt. „Ostrożność”. Wbrew tytułowi to film „nieostrożny”. Absurdalne sytuacje, półsenne gesty postaci – lalek, surrealistyczna scenografia, jazzująca muzyka autorstwa Jerzego Matuszkiewicza w wykonaniu zespołu Melomani nadały mu szczególnego charakteru. Pisano o nim, że jest eksperymentalny i nowatorski. W ocenie, którą film otrzymał po kolaudacji, podkreślano, że „treść fabularna, plastyka i wyraz muzyczny stopiły się w niemal całkowicie spoistą całość o określonym charakterze, konsekwentną w zamierzeniu i skutkach oddziaływania”. Zarzucano mu natomiast brak zwięzłości narracyjnej, zbyt ostrożny montaż i ruchy kamery oraz zbyt... nieostrożny charakter muzyki – momentami porywczy, nieokiełznany, nie zawsze zgodny z obrazem. Taki jednak był w zamierzeniu ten film – inny od dotychczas realizowanych, osobliwy lalkowy eksperyment, który i dziś zachwyca przede wszystkim swoją plastyką. Dzieło Kotowskiego było sygnałem zmian, jakie zaszły w polskiej produkcji filmów animowanych. W drugiej połowie lat 50. coraz częściej dawały o sobie znać próby zerwania z dotychczasową konwencją – moralizatorskim tonem, czytelnością dramaturgii, formy i treści, a także nakierowaniem na najmłodszego odbiorcę. Przykładami filmów lalkowych, które wyznaczały nowy kierunek były m.in. „Przygody rycerza Szaławiły” i „Damon” Edwarda Sturlisa, czy też właśnie dokonania Kotowskiego – „Ostrożność” oraz druga jego autorstwa adaptacja utworu Gałczyńskiego, czyli „Wystawa abstrakcjonistów”, do której scenografię ponownie przygotował duet Mikulski – Skarżyńska. (KW)